10 ความเข้าใจผิดของหลาย ๆ คนเกี่ยวกับเพลิงไหม้ เป็นสิ่งที่สามารถก่อให้เกิดความเสี่ยงและความเสียหายได้หากไม่มีการเข้าใจที่ถูกต้อง ในบทความนี้เราจะเจาะลึกถึงความเข้าใจผิดที่พบบ่อยเกี่ยวกับเพลิงไหม้ พร้อมข้อมูลที่ถูกต้องเพื่อให้คุณสามารถป้องกันและจัดการกับเหตุการณ์เพลิงไหม้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
น้ำสามารถดับไฟได้ทุกประเภท
หลายคนเข้าใจผิดว่าน้ำสามารถดับไฟได้ทุกประเภท ความจริงคือน้ำไม่เหมาะสำหรับดับไฟประเภท B, C และ D สำหรับไฟประเภท B ซึ่งเกิดจากของเหลวติดไฟ เช่น เบนซิน น้ำมันเครื่อง น้ำมันดีเซล น้ำอาจทำให้ของเหลวเหล่านี้กระจายและเพิ่มการติดไฟ สำหรับไฟประเภท C ซึ่งเกิดจากอุปกรณ์ไฟฟ้า การใช้น้ำอาจทำให้เกิดการนำไฟฟ้าและทำให้ผู้ใช้เสี่ยงต่อการถูกไฟฟ้าช็อต ส่วนไฟประเภท D ซึ่งเกิดจากโลหะติดไฟ เช่น แมกนีเซียม โซเดียม น้ำอาจทำให้เกิดการระเบิดเนื่องจากปฏิกิริยาระหว่างน้ำและโลหะ สารดับเพลิงที่เหมาะสมสำหรับไฟประเภท B คือโฟม สำหรับไฟประเภท C คือก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) และสำหรับไฟประเภท D คือผงเคมีแห้งพิเศษ
ไฟจะดับเองเมื่อหมดเชื้อเพลิง
หลายคนเชื่อว่าไฟจะดับเองเมื่อหมดเชื้อเพลิง ความจริงคือไฟอาจไม่ดับเองหากยังมีปัจจัยอื่นที่สนับสนุนการเผาไหม้ เช่น ออกซิเจนและความร้อนที่เพียงพอ ปฏิกิริยาการเผาไหม้เป็นปฏิกิริยาทางเคมีที่ต้องการเชื้อเพลิง ออกซิเจน และความร้อน เมื่อต้องการดับไฟต้องลดหนึ่งในสามปัจจัยนี้ เช่น การปิดแหล่งจ่ายออกซิเจนโดยใช้สารเคมีที่สร้างชั้นปกคลุม การลดอุณหภูมิโดยใช้น้ำ หรือการกำจัดเชื้อเพลิงโดยการเคลื่อนย้ายวัสดุที่ติดไฟ
การใช้ถังดับเพลิงเป็นเรื่องง่าย
หลายคนคิดว่าการใช้ถังดับเพลิงเป็นเรื่องง่าย ความจริงคือการใช้ถังดับเพลิงต้องมีการฝึกฝนและความรู้ในการใช้งาน ถังดับเพลิงมีหลายประเภท เช่น ถังดับเพลิงเคมีแห้ง ถังดับเพลิงคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) และถังดับเพลิงโฟม การเลือกใช้ถังดับเพลิงที่เหมาะสมกับชนิดของไฟและการใช้งานที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งสำคัญ การฝึกฝนและทบทวนวิธีการใช้ถังดับเพลิงอย่างสม่ำเสมอจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้งาน
การปิดประตูจะช่วยป้องกันไฟแพร่กระจาย
การปิดประตูเพื่อป้องกันไฟแพร่กระจายเป็นความเข้าใจผิดที่พบบ่อย ความจริงคือการปิดประตูอาจช่วยลดการแพร่กระจายของไฟในบางกรณี แต่หากไม่มีการปิดช่องว่างหรือรอยรั่วอื่น ๆ ไฟสามารถแพร่กระจายผ่านช่องเหล่านี้ได้ การติดตั้งประตูป้องกันไฟ (fire door) และการปิดช่องว่างด้วยวัสดุป้องกันไฟเป็นวิธีที่เหมาะสมในการป้องกันไฟแพร่กระจาย ประตูป้องกันไฟถูกออกแบบมาให้มีความทนทานต่อความร้อนและสามารถกันไฟได้ในระยะเวลาที่กำหนด
ไฟฟ้าสถิตไม่สามารถทำให้เกิดเพลิงไหม้ได้
หลายคนเชื่อว่าไฟฟ้าสถิตเป็นสิ่งที่ไม่มีความรุนแรงและไม่สามารถทำให้เกิดเพลิงไหม้ได้ ความจริงคือไฟฟ้าสถิตสามารถทำให้เกิดประกายไฟและจุดติดเชื้อเพลิงได้ โดยเฉพาะในสถานที่ที่มีการใช้วัสดุที่ติดไฟง่าย เช่น โรงงานผลิตพลาสติกหรือโรงงานเคมี การใช้วัสดุป้องกันไฟฟ้าสถิต เช่น พื้นป้องกันไฟฟ้าสถิตและการควบคุมความชื้นในอากาศเป็นวิธีที่ช่วยลดความเสี่ยงนี้
ถ่านไฟฟ้าสามารถดับได้ง่าย
การคิดว่าถ่านไฟฟ้าสามารถดับได้ง่ายโดยการปิดแหล่งจ่ายไฟฟ้าเป็นความเข้าใจผิดที่พบบ่อย ความจริงคือถ่านไฟฟ้ายังคงมีความร้อนสูงและสามารถเผาไหม้ต่อไปได้แม้ว่าแหล่งจ่ายไฟฟ้าจะถูกปิดแล้ว ถ่านไฟฟ้าที่มีขนาดใหญ่สามารถเก็บความร้อนไว้ได้ยาวนาน การใช้ถังดับเพลิงที่เหมาะสมและการป้องกันการสัมผัสกับถ่านไฟฟ้าจึงเป็นสิ่งสำคัญ
ไฟไม่สามารถเกิดขึ้นได้ในที่มีความชื้นสูง
ความเข้าใจผิดนี้มาจากความเชื่อว่าความชื้นจะช่วยลดความสามารถในการติดไฟของวัสดุ ความจริงคือ แม้ในที่มีความชื้นสูง ไฟยังคงสามารถเกิดขึ้นได้หากมีการสะสมของเชื้อเพลิงและความร้อนที่เพียงพอ วัสดุบางประเภทเช่น ไม้แปรรูปที่เก็บในที่มีความชื้นสามารถเกิดการย่อยสลายและปล่อยก๊าซที่ติดไฟได้ การตรวจสอบและการบำรุงรักษาพื้นที่ที่มีความชื้นสูงอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นสิ่งสำคัญ
การใช้พัดลมจะช่วยลดการแพร่กระจายของไฟ
การใช้พัดลมเพื่อช่วยลดการแพร่กระจายของไฟเป็นความเข้าใจผิดที่อาจทำให้สถานการณ์แย่ลง ความจริงคือการใช้พัดลมสามารถทำให้ไฟแพร่กระจายเร็วขึ้นเนื่องจากการเพิ่มการไหลเวียนของอากาศ ไฟต้องการออกซิเจนในการเผาไหม้และการใช้พัดลมสามารถเพิ่มการจัดหาออกซิเจนให้กับไฟ การปิดแหล่งจ่ายอากาศและการใช้สารดับเพลิงที่เหมาะสมเป็นวิธีที่ถูกต้องในการควบคุมไฟ
การติดตั้งสัญญาณเตือนควันเพียงพอ
การติดตั้งสัญญาณเตือนควันเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอในการป้องกันเพลิงไหม้ สัญญาณเตือนควันเป็นเพียงเครื่องมือที่ช่วยให้คุณทราบเมื่อเกิดไฟ แต่ไม่สามารถดับไฟได้เอง การมีแผนการอพยพที่ชัดเจน การฝึกซ้อมการอพยพเป็นประจำ และการติดตั้งระบบดับเพลิงที่เหมาะสม เช่น สปริงเกอร์ดับเพลิง (fire sprinkler) และถังดับเพลิงเคมีแห้ง จะช่วยเพิ่มความปลอดภัย
การใช้ผ้าชุบน้ำดับไฟ
การใช้ผ้าชุบน้ำดับไฟเป็นวิธีที่หลายคนเข้าใจผิดว่าได้ผลในทุกกรณี ความจริงคือการใช้ผ้าชุบน้ำดับไฟอาจไม่เหมาะสมกับไฟบางประเภท เช่น ไฟที่เกิดจากน้ำมันหรือสารเคมี ผ้าชุบน้ำสามารถทำให้สารเหล่านี้กระจายและเพิ่มการติดไฟได้ การใช้สารดับเพลิงที่เหมาะสม เช่น น้ำยาเคมีเปียกสำหรับไฟจากน้ำมัน (ไฟประเภท K) หรือสารเคมีแห้งพิเศษสำหรับไฟจากสารเคมี จะช่วยให้สามารถดับไฟได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย
